Róże są od dawna ozdobą ogrodów, ponieważ cechuje je i uroda i dosyć długi okres kwitnienia. Niestety zapewnienie im optymalnych warunków uprawy nie należy do najłatwiejszych i z tego względu są dosyć często atakowane przez różne choroby. Na co mogą chorować róże i jak sobie z tym radzić?
Najczęstsze choroby róż
Do najczęstszych chorób róż uprawianych zarówno pod osłonami, ale szczególnie na stanowiskach ogrodowych są infekcje wywoływane przez różnego rodzaju grzyby.
Czarna plamistość róży
Choroba powstaje za sprawą ataku grzyba Diplocarpon rosae, który zimuje na opadłych liściach. Z racji tego, że często liście stosowane są jako składnik kopczyków ochraniających przed mrozami, objawy czarnej plamistości róży pojawiają się najczęściej wiosną. Na liściach ukazują się wówczas jasnobrązowe, owalne albo okrągłe plamy. W kolejnym etapie plamy czernieją, skupiając zarodniki, obrzeża plam żółkną, a zainfekowane liście opadają.
Mączniak prawdziwy róży
Równie częstą chorobą i nie tylko róż, ale i innych roślin ogrodowych jest mączniak prawdziwy. Tutaj chorobę wywołuje grzyb Sphaerotheca pannosa var. rosae, który także zimuje na opadłych liściach. Objawami choroby jest deformacja i zawijanie się brzegów liści oraz biały nalot zmieniający się po kilku dniach na szary. Ponadto podobne plamy mogą pojawiać się na pędach, szypułkach, a nawet płatkach kwiatów.
Rdza róży
Rdzę róży wywołują grzyby z rodzaju Phragmidium. Ich przetrwalniki zimują nie tylko na liściach, ale także na pędach. Objawami są żółte plamy na wierzchu liści oraz skupiska zarodników pod postacią ciemniejszych, pomarańczowych albo brązowych plam na stronie spodniej. W kolejnym etapie liście deformują się, schną i opadają. Utrzymywanie się rdzy na różach potęguje zbyt duże nawożenie azotem.
Szara pleśń
Szara pleśń powstaje na różach w wyniku ataku grzyba Botrytis cinerea. W tym wypadku grzyb atakuje najpierw kwiaty, które pokrywają wodniste i szybko powiększające się plamy. Kwiaty stają się najpierw miękkie, a następnie ulegają zgniliźnie i pokrywają się szarym i dodatkowo pylącym nalotem. W dalszej kolejności infekcja przenosi się na pędy doprowadzając do ich zamierania.
Wertycylioza
Wertycyliozę powodują grzyby z rodzaju Verticillium zimujące w glebie, ale i na pędach. Objawami tej choroby jest powolny wzrost roślin wraz z brązowieniem i zamieraniem pędów aż do wierzchołków. Starsze liście żółkną i opadają, a młodsze więdną, ale i powracają do formy. Róża zaatakowana przez wertycyliozę może przetrwać kilka lat zanim zginie.
Profilaktyka przy uprawie róż
Wymienione powyżej to nie jedyne choroby róż. Grzyby wywołują również mączniaka prawdziwego róży, antraknozę róży, czy zamieranie pędów, a wszystkie te infekcje są dla ogrodników mniejszym lub większym utrapieniem.
Róże są pięknymi i zróżnicowanymi krzewami i krzewinkami stanowiąc rzeczywistą ozdobę ogrodów. Niestety, ale już silne nagromadzenie wilgoci w powietrzu sprzyja infekcjom grzybiczym, a czasami winni są sami ogrodnicy. Róże muszą być podlewane oszczędnie i wyłącznie poprzez zwilżanie gleby, w której rosną, nigdy natomiast liści i pędów. Ponadto po sezonie, a także w trakcie należy usuwać wszystkie opadłe liście oraz starannie pielić chwasty, ponieważ zwiększają one zawilgocenie gleby. Krzewy trzeba również obserwować i w wypadku zauważenie zmian chorobowych, np. przebarwień na liściach, starannie usunąć wszystkie zainfekowane, a czasami poświęcić całe pędy wraz z kwiatostanami. Niektóre choroby róż, jak wertycylioza wymagają zaś działań radykalnych wraz z wykopaniem zainfekowanej rośliny i usunięciem gleby, w której rosła.
Zdrowiu róż sprzyja usuwanie zwiędłych liści i obumarłych pędów, nawet wówczas, gdy te nie wykazują objawów zainfekowania, a także przekwitających kwiatostanów, ponieważ te są bardzo podatne m.in. na szarą pleśń. Ponadto należy stosować umiejętne podlewanie oraz budować odpowiednią ochronę przed mrozami. Na kopczyki ochronne nie warto używać liści róż, ponieważ mogą one zawierać zarodniki grzybów.
Oprócz tego ważne jest również odpowiednie nawożenie róż. Braki składników odżywczych skutkują różnorakimi przebarwieniami liści, opóźnieniami wzrostu, czy kwitnięcia i mogą wywoływać objawy nieco podobne do chorobowych. Ponadto optymalne warunki dla wzrostu róż i innych roślin to zwiększona odporność na grzyby i patogeny.
Zwalczanie chorób róż
Nawet daleko posunięta profilaktyka nie jest w stanie zawsze ochronić róży przed infekcją. Dzieje się tak dlatego, że zarodniki grzybów są mikroskopijne i łatwo przenosi je wiatr. Przy powietrzu suchym zostają zazwyczaj poniesione dalej, ale jeżeli po naniesieniu zarodników wystąpią opady deszczu albo wystąpi mgła, infekcja staje się pewna i w pierwszej fazie bardzo trudna do wykrycia.
Choroby róż zwalczane są przede wszystkim poprzez usuwanie zainfekowanych części roślin, ale i z zastosowaniem odpowiednich preparatów przeciw grzybiczych. Ważna jest odpowiednia diagnoza objawów infekcji, chociaż wiele preparatów może być stosowanych skutecznie przy różnych chorobach grzybiczych róż.
