Coraz więcej osób zastanawia się nad zamianą tradycyjnego źródła ciepła na pompę ciepła. Powód jest prosty – chęć obniżenia rachunków, wygoda obsługi i niezależność od paliw kopalnych. Ale zanim zdecydujesz się na montaż takiego urządzenia, na pewno zadasz sobie pytanie: ile prądu to będzie zużywać? I czy rzeczywiście oszczędzę, czy tylko przerzucę koszty z węgla lub gazu na energię elektryczną? Żeby nie odpowiadać „to zależy”, posłużmy się konkretnymi przykładami. Przyjrzymy się zużyciu prądu w domach o powierzchni 100, 150 i 200 m², biorąc pod uwagę dane ze sprawdzonych źródeł oraz sezonowy wskaźnik SCOP.
Od czego zależy zapotrzebowanie pompy ciepła na prąd?
Zużycie energii przez pompę ciepła nie bierze się znikąd – jest efektem wielu zmiennych. Przede wszystkim liczy się zapotrzebowanie budynku na ciepło. Dom pasywny, który niemal nie traci energii, zużyje mniej niż ten sprzed 30 lat bez termomodernizacji. Kolejna sprawa to rodzaj systemu grzewczego – pompy najlepiej czują się przy ogrzewaniu podłogowym, które działa na niskich temperaturach. Wtedy mogą osiągać wysoki SCOP, czyli współczynnik sezonowej efektywności. Im wyższy SCOP, tym mniej prądu zużyjesz do uzyskania tej samej ilości ciepła. Na przykład pompa z SCOP 4,0 wyprodukuje 4 kWh ciepła z 1 kWh prądu. Ale jeśli SCOP spadnie do 2,5 – koszty rosną. Znaczenie mają też warunki pogodowe – w mroźne zimy pompa pracuje ciężej, co może wpłynąć na zużycie energii.
Warto również wiedzieć, że różne typy pomp (powietrzne, gruntowe, wodne) mają różną efektywność. Powietrzna pompa ciepła, choć tańsza w montażu, mocniej odczuwa spadki temperatury. Z kolei gruntowa, stabilniejsza, wymaga większej inwestycji. Jeśli chcesz przeanalizować to jeszcze dokładniej, warto zajrzeć na stronę producenta:
https://www.aircon.panasonic.eu/PL_pl/blog/ile-pradu-zuzywa-pompa-ciepla-i-jakie-sa-jej-koszty/ – znajdziesz tam praktyczne przykłady i przeliczniki, które pomogą Ci dopasować pompę do własnych potrzeb.
Przykład: dom 100 m² – niskie zapotrzebowanie, spora oszczędność
Załóżmy, że masz dobrze ocieplony dom o powierzchni 100 m² i zużywasz około 50 kWh na 1 m² rocznie do ogrzania wnętrza i wody użytkowej. To daje łącznie 5000 kWh potrzebnego ciepła w ciągu roku. Jeśli wybierzesz powietrzną pompę ciepła o SCOP równym 4,0 – zużyjesz tylko około 1250 kWh energii elektrycznej rocznie. Przeliczając to na złotówki, przy cenie 1 zł za 1 kWh, roczne koszty wyniosą około 1250 zł.
Dla porównania, używając ogrzewania elektrycznego o sprawności 100% (czyli grzejniki, maty, panele), zapłacisz aż 5000 zł. To czterokrotna różnica! Nawet jeśli SCOP Twojej pompy spadnie zimą do 3,0, nadal jesteś na plusie. Warto też dodać, że przy instalacji fotowoltaicznej możesz to zużycie „zneutralizować”, obniżając realny koszt ogrzewania niemal do zera. Dla małych domów to rozwiązanie bardzo opłacalne, zarówno finansowo, jak i pod względem komfortu. I co ważne – zyskujesz niezależność od zmian cen gazu czy węgla.
Przykład: dom 150 m² – standardowy przypadek
W domu o powierzchni 150 m² roczne zapotrzebowanie na ciepło to około 9000 kWh, jeśli budynek jest dobrze zaizolowany. Korzystając z pompy ciepła z SCOP na poziomie 3,8, zużycie energii elektrycznej wyniesie około 2368 kWh rocznie. Przeliczając to na koszty – będzie to około 2368 zł. W przypadku przeciętnie ocieplonego domu, ten SCOP może być nieco niższy, np. 3,3, co przełoży się na ponad 2700 kWh zużycia. Wciąż jednak rachunki będą znacząco niższe niż w przypadku tradycyjnych źródeł ciepła.
Warto w tym miejscu zauważyć, że komfort cieplny przy pompie ciepła jest wyższy niż przy ogrzewaniu węglowym czy gazowym – temperatura jest bardziej stabilna, a system działa automatycznie. Nie trzeba pilnować pieca, nie ma konieczności kupowania opału z wyprzedzeniem, a serwisowanie ogranicza się do jednego przeglądu w roku. Dla domów o powierzchni 150 m² pompa ciepła to już nie tylko alternatywa – to realny zamiennik, który się po prostu opłaca.
Przykład: dom 200 m² – większa powierzchnia, większy zysk?
W przypadku większych budynków zyski z pompy ciepła mogą być jeszcze wyraźniejsze. Dom o powierzchni 200 m² potrzebuje rocznie ok. 12 000 kWh ciepła (zakładając zapotrzebowanie 60 kWh/m² – standard dla nowych domów). Jeśli zastosujesz wydajną pompę z SCOP 4,0, zużycie energii elektrycznej wyniesie 3000 kWh rocznie. Koszt? Około 3000 zł. Dla porównania, ogrzewanie gazem może przekroczyć 6000 zł, a w przypadku pelletu trzeba doliczyć jeszcze koszty składowania, czyszczenia i serwisu.
W większym domu pompa ciepła pokazuje pełnię swoich możliwości. W połączeniu z buforem ciepła, systemem rekuperacji czy automatyką pogodową potrafi nie tylko zapewnić oszczędności, ale też utrzymać stabilną temperaturę w każdej części budynku. Jeżeli zainwestujesz w fotowoltaikę, koszt zużywanego prądu będzie bliski zeru. A im większy dom – tym więcej można zyskać na dobrej efektywności systemu. To właśnie w takich budynkach pompy ciepła pokazują, że są rozwiązaniem nie tylko dla ekologów, ale i dla ludzi liczących pieniądze.
Co warto mieć na uwadze przed montażem?
Jak widzisz, zużycie prądu przez pompę ciepła mocno zależy od wielkości domu, jakości izolacji i parametrów samego urządzenia. Dlatego nie warto sugerować się wyłącznie opiniami z forów czy gotowymi kalkulatorkami. Każdy budynek ma swoje „charakterystyczne cechy” – inne mostki termiczne, inny rozkład pomieszczeń, inny sposób użytkowania. Zanim wybierzesz model pompy, dobrze jest przeanalizować SCOP, który najlepiej oddaje realne zużycie w Twojej strefie klimatycznej. Pamiętaj, że inwestycja w odpowiednio dobraną pompę ciepła to nie tylko niższe rachunki, ale też większa wygoda na co dzień. A to w długim okresie liczy się tak samo mocno, jak oszczędność.
